Öncelikle kendinizden bahseder misiniz? Piri Reis Üniversitesi olarak denizcilik sektörüne nasıl bir katkı sunmayı hedefliyorsunuz? Üniversitenin kurulma amacına, bugüne kadar sektöre sağladığı katkılara ve bu katkıların zamanla nasıl evrildiğine değinebilir misiniz?

Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca: Piri Reis Üniversitesi, 2008yılında Türkiye’nin denizcilik alanındaki uzman ihtiyacını karşılamak ve sektörün nitelikli insan gücü kazandırmak amacıyla kurulmuştur. Adını, ünlü Türk denizcisine haritacısı Pîrî Reis’ten alan üniversite, denizcilik eğitimi ve araştırmalarında uzmanlaşmış bir ihtisas üniversitesi olmayı hedeflemektedir

Piri Reis Üniversitesi, modern denizcilik teknolojilerine hâkim, uluslararası kuralları bilen ve küresel ölçekte yetkin uzak yol zabitleri ile mühendisler yetiştirmeyi hedeflemektedir. IMO standartlarına uygun eğitim programları, sektörel iş birlikleri ve uygulamalı staj imkânlarıyla mezunlarının dünya çapında istihdam edilebilirliğini artırmayı amaçlayan üniversite; deniz teknolojileri, deniz güvenliği, otonom sistemler ve yeşil enerji alanlarında bilimsel çalışmalar yürütmektedir. Piri Reis Üniversitesi’nin nitelikli denizciler yetiştirme noktasın da önemini ve hem globalde hem de Türkiye’deki denizcilik sektörünü Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca ve Piri Reis Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cüneyt Ezgi ile konuştuk

Araştırma Merkezi (DETAM), Türk denizcilik tarihini araştırmak ve bu alandaki bilgi biri kimini gelecek nesillere aktarmak amacıyla faaliyet göstermektedir. Kuruluşundan bu yana Piri Reis Üniversitesi, denizcilik eğitimi ve araştırmalarında uzmanlaşarak sektöre önemli katkılar sağlamıştır. Sürdürülebilirlik, enerji verimliliği ve dijitalleşme gibi konulara odaklanan araştırma merkezleri kurarak, sektördeki gelişmelere öncülük etmektedir. Ayrıca, uluslararası standartlarda eğitim programları sunarak, mezunlarının küresel denizcilik sektöründe rekabet edebilirliğini artırmaktadır. Piri Reis Üniversitesi, denizcilik sektörüne sağladığı katkılarla Türkiye’nin denizcilik alanındaki lider eğitim kurumlarından biri olma yolunda ilerlemektedir.

Türkiye’nin uluslararası alanda rekabet gücünü artırması için; sektör, üniversiteler ve devlet arasında ortak akılla oluşturulmuş bir uzun vadeli vizyon dokümanı hazırlanmalıdır.

Küresel ölçekte hızla değişen denizcilik dinamikleri, ülkelerin eğitim altyapılarını ve sektörel entegrasyonlarını her zamankinden daha fazla ön plana çıkarıyor. Türkiye, denizcilik eğitimi alanında sizce dünyada nasıl bir konumda? Bu alandaki rekabet gücümüzü artırmak için neler yapılmalı? Uluslararası standartlara göre Türkiye’nin eğitsel altyapısı, öğretim kadrosu ve sektörle entegrasyonu hakkında görüşlerinizi alabilir miyiz?

Piri Reis Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cüneyt Ezgi: Eğitim altyapısı açısından 15’ in üzerinde denizcilik eğitimi veren üniversite ve çok sayıda meslek yüksekokulu mevcuttur. Türk denizcilik okulları ve akademileri, IMO standartlarına uygun eğitim verebilecek donanıma sahiptir. Piri Reis Üniversitesi, dünya çapında tanınırlığa sahip olmaya başlamıştır. Ancak bu konumun daha da güçlenebilmesi için bazı kritik alanlarda gelişim gerekmektedir. Ülkemizde eğitim gemileri olmaması bir dezavantajdır. Tecrübeli ve deniz tecrübesi olan öğretim elemanları güçlü bir avantaj. Ancak sektörden kopukluk zaman zaman gözlemleniyor. Yabancı dil yeterliliği

ve uluslararası yayın sayısı bazı üniversitelerde sınırlı. Bazı üniversiteler sektöre danışmanlık, AR-GE ve staj bağlamında güçlü bağlar kurmuş durumda. Ancak sektör-üniversite iş birliği, ülke genelinde homojen değil. Teori-pratik entegrasyonu her kurumda sağlıklı işlemiyor. Start-up ve inovasyon odaklı denizcilik kuluçka merkezlerinin sayısı çok azdır. Türkiye’nin uluslararası alanda rekabet gücünü artırması için; sektör, üniversiteler ve devlet arasında ortak akılla oluşturulmuş bir uzun vadeli vizyon dokümanı hazırlanmalı. Bu strateji hem iç pazara hem de uluslararası öğrenci ve mürettebat pazarına hitap etmeli; tüm denizcilik eğitim kurumları akreditasyon almalı; uluslararası denizcilik üniversiteleriyle çift diploma, Erasmus ve ortak programlar yaygınlaştırılmalı, eğitim müfredatlarına, yeşil gemi teknolojileri, otonom deniz taşıtları, yapay zekâ ve dijital gemi yönetimi gibi dersler entegre edilmeli. Bu alanlarda AR-GE merkezleri kurulmalı ve sektörle ortak projeler geliştirilmeli; uygulamalı eğitim ve simülasyon kapasitesi genişletilmeli; ülkemizde eğitim gemileri inşa edilmeli; sanal gerçeklik (VR), artırılmış gerçeklik (AR) destekli simülasyon merkezleri kurulmalı; sektöre dayalı öğretim kadrosu güçlendirilmeli; Denizcilik Fakültelerinde Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği bölümünde olduğu gibi Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği bölümünde denizci öğretim görevlileri ihdas edilmeli; sektör çalışanları için yarı zamanlı akademik kariyer yolları açılmalı.

Piri Reis Üniversitesi mezunları, dijitalleşen denizcilik sektöründe liderlik yapabilecek donanıma sahip bireyler olarak yetiştirilmektedir.

Dijital Dönüşüm Platformu” kapsamında gerçekleşen “Veri Analitiği ve Yapay Zekâ Oturumu”nda, sektördeki dijitalleşme ihtiyaçları ve çözüm önerileri masaya yatırıldı. Bu oturum çerçevesinde, özellikle veri yönetimi, kurumsal dijital sorumluluklar ve sektörel yapay zekâ uygulamaları gibi başlıklarda üniversite olarak hangi özgün katkıları sundunuz? Denizcilik sektöründe hızla gelişen teknolojiler, üniversitenizin eğitim programlarına nasıl yansıyor? Eğitimde hangi teknolojilerden faydalanıyorsunuz? Öğrencileri geleceğin denizciliğine nasıl hazırlıyorsunuz?

 Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr.Nafiz Arıca: Piri Reis Üniversitesi, İMEAK Deniz Ticaret Odası iş birliğiyle 8 Nisan 2025 tarihinde düzenlenen “Denizcilikte Dijital Dönüşüm Platformu: Veri Analitiği ve Yapay Zekâ Oturumu”nda, denizcilik sektörünün dijitalleşme süreçlerine yönelik önemli katkılarda bulunmuştur. Oturumlarda; Veri Yönetimi ve Analitiği, Kurumsal Dijital Sorumluluklar ve Sektörel Yapay Zekâ Uygulamaları konularına yoğunlaşılmıştır. Simülasyon Tabanlı Eğitim, Yapay Zekâ Uzmanlık Programı ile Sürdürülebilirlik ve Enerji Verimliliği konuları eğitim programlarına yansıyan teknolojiler arasında yer almaktadır. Piri Reis Üniversitesi, öğrencilerini geleceğin denizcilik sektörüne hazırlamak amacıyla aşağıdaki stratejileri benimsemektedir:
• Endüstri 4.0 Odaklı Eğitim: Dijitalleşme, otomasyon ve yapay zekâ konularında güncel bilgiler sunulmaktadır.
• Uluslararası İş Birlikleri: Öğrencilere, uluslararası projelerde yer alma ve küresel denizcilik standartlarını öğrenme fırsatları sağlanmaktadır.
• Staj ve Uygulamalı Eğitim: Sektörle iş birliği içinde, öğrencilerin pratik deneyim kazanmaları teşvik edilmektedir. Bu yaklaşımlar sayesinde, Piri Reis Üniversitesi mezunları, dijitalleşen denizcilik sektöründe liderlik yapabilecek donanıma sahip bireyler olarak yetiştirilmektedir.

Türkiye’de denizcilik sektörünün mevcut durumu hakkında görüşleriniz nelerdir? Liman altyapısı, lojistik zinciri, deniz taşımacılığı ve tersanecilik özelinde değerlendirme yapabilir misiniz?
Piri Reis Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cüneyt Ezgi: Türkiye’nin denizcilik sektörü, son 20 yılda önemli bir büyüme ve dönüşüm geçirmiştir. Ancak küresel rekabet, dijitalleşme, çevresel regülasyonlar ve bölgesel dinamikler karşısında hâlâ gelişime açık çok sayıda alan bulunmaktadır. Aşağıda Türkiye’nin denizcilik sektörü dört temel başlık altında analiz edilmiştir.
1. Liman Altyapısı Güçlü Yönler: Türkiye’de yaklaşık 200’den fazla liman ve iskele bulunmak- ta, bunların büyük kısmı özel sektör tarafından işletilmektedir. Marmara, Ege ve Akdeniz bölgeleri, liman yoğunluğu ve işhacmi bakımından ön plandadır. Dijital gümrük uygulamaları, konteyner takip sistemleri ve liman otomasyonları yaygınlaşmaktadır.

Gelişime Açık Alanlar: Demiryolu bağlantısı olan liman sayısı azdır. Bu da liman-hinterland entegrasyonunu kısıtlamaktadır. Bazı limanlar derinlik, rıhtım uzunluğu ve vinç kapasitesi açısından mega gemileri ağırlamakta yetersiz kalabilmektedir. Yeşil liman uygulamaları ve çevresel sürdürülebilirlikte iyileştirmelere ihtiyaç vardır.

2. Deniz Taşımacılığı

Güçlü Yönler: Türkiye, dünya ticaret filosunda ilk 20’de yer almaktadır. Kuru yük ve kimyasal tanker taşımacılığında önemli bir aktördür. Türk sahipli gemi filosunun ortalama yaşı gençleşmekte, modernizasyon çalışmaları devam etmektedir.

Zorluklar: Kabotaj taşımacılığı (ülke içi), kara taşımacılığı karşısında hâlâ rekabetçi değildir.

Yabancı bayraklı gemiler, Türk denizcileri istihdamını sınırlamaktadır. Otonom gemiler, dijital gemi yönetimi gibi alanlarda hazırlık düzeyi yetersizdir.

3. Tersanecilik

Güçlü Yönler: Türkiye, yat üretiminde dünyada ilk üçte, özel amaçlı gemi üretiminde ise Avrupa'da öne çıkmaktadır, Yalova, Gölcük gibi bölgelerde tersane kümelenmeleri vardır. Askerî gemi inşasında (MİLGEM gibi projelerle) önemli deneyim kazanılmıştır.

Zayıf Yönler: Katma değeri yüksek gemi türleri (örneğin LNG taşıyıcılar) üretiminin

arttırılmasına ihtiyaç vardır. Tersanelerde dijitalleşme ve otomasyon düzeyi düşüktür. Çevresel uyum (green shipyard) konusunda gelişme ihtiyacı vardır.

Yeşil denizcilik kapsamındaki çalışmalar, öğrencilerin çevre bilinci yüksek, sürdürülebilirlik odaklı profesyoneller olarak yetişmelerine katkı sağlamaktadır

4. Lojistik Zinciri ve Entegrasyon Güçlü Yönler: Türkiye Lojistik Master Planı kapsamında liman, kara ve demiryolu entegrasyonuna yatırım yapılmaktadır. Organize liman bölgeleri ve serbest bölgeler (örneğin İzmir, Mersin) tedarik zinciri açısından avantajlıdır.

Zorluklar: İklim değişikliği ve karbon emisyonu düzenlemeleri, yakında lojistik maliyetleri artırabilir. Gümrük işlemleri hâlâ zaman zaman yavaş ve bürokratiktir. Tedarik zinciri risk analizleri ve dijital takip sistemleri tam anlamıyla yaygın değildir. Denizcilik sektöründe sürdürülebilirlik ve çevreci yaklaşımları benimseyerek ‘yeşil denizcilik’ alanında öncü bir rol üstlenmekteyiz Sürdürülebilirlik ve çevreci yaklaşımlar, denizcilikte giderek daha fazla önem kazanıyor.

Piri Reis Üniversitesi olarak “yeşil denizcilik” kavramı kapsamında nasıl çalışmalar gerçekleştiriyorsunuz? Eğitim müfredatınızda karbon salınımı, çevre dostu gemi teknolojileri ve alternatif yakıtlar gibi konulara nasıl yer veriyorsunuz?

Piri Reis Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Cüneyt Ezgi: Piri Reis Üniversitesi, denizcilik sektöründe sürdürülebilirlik ve çevreci yaklaşımları benimseyerek “yeşil denizcilik” alanında öncü bir rol üstlenmektedir. Bu kapsamda, eğitim müfredatından kampüs altyapısına ve uluslararası iş birliklerine kadar çeşitli alanlarda çalışmalar yürütülmektedir. Piri Reis Üniversitesi Denizcilik Fakültesi, Uluslararası Denizcilik Örgütü'nün (IMO) STCW 2010 standartlarına uygun olarak eğitim vermektedir. Müfredatta, karbon alternatif yakıtlar gibi konulara yer verilmektedir. Öğrenciler, denizcilik sektöründe sürdürülebilirlik ilkelerini benimseyerek, çevre bilinci yüksek profesyoneller
olarak yetiştirilmektedir. Piri Reis Üniversitesi, Türkiye’nin ilk çevre dostu ve uluslararası akredite edilmiş(BREEAM sertifikalı) “Yeşil Kampüs”üne sahiptir. Kampüs içerisinde sıfır atık hareketi desteklenmekte, atık ayrıştırma sistemleri kullanılmakta ve plastik kullanımı minimize edilmektedir. Ayrıca, enerji ihtiyacının büyük bir kısmı yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılanmaktadır. Üniversite, deniz yaşamının korunması ve sürdürülebilir kullanımı konularında araştırmalar yürütmektedir. Deniz kirliliğinin azaltılması, balıkçılık yönetimi, okyanus
asitlenmesi ve deniz biyoçeşitliliğinin korunması gibi alanlarda çalışmalar yapılmakta ve bu konular müfredata entegre edilmektedir. Piri Reis Üniversitesi, uluslararası düzeyde sürdürülebilir denizcilik konularında iş birlikleri yapmaktadır.
Piri Reis Üniversitesi mezunlarının istihdam oranı nedir? Mezunlarınız daha çok hangi alanlarda ve hangi ülkelerde istihdam ediliyor? Ayrıca, denizcilik dışı sektörlerde de mezunlarınızın kariyerine nasıl yön verdiğini gözlemliyor musunuz?
Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca: Denizcilik alanı ile ilgili değerlendirme yaparsak, denizcilik sektörünün insan kaynağı ihtiyacı sürekli yükseliyor ve bu durum bütün dünyada bu şekilde. Bu nedenle mezun istihdam oranımız oldukça yüksektir. Tuzla denizcilik sektörünün uzun yıllardır kalbi. Hem yeni inşa, bakım onarım tersanelerinin yanı başında hem de diğer mühendislik dallarının uygulama alanı bulduğu Organize Sanayi bölgelerinin yakınındadır. Bu bağlamda öğrencilerimizin staj yeri ve iş bulmaları kolaylaşmaktadır. Bu yıldan itibaren öğrencilerimizin staj yaptıkları firmalarda kalıcı olarak istihdam olabilmeleri için işyeri stajı protokol çalışmalarına başladık. Bu kapsamda bize başvuran firmalarla ön protokol yapıyoruz ve staj sürelerimizi daha uzun bir döneme yayıyoruz. Bu sayede denizcilik firmaları stajyer bulmakta daha sağlıklı bir yol elde etmiş oluyor ve firmalarla olan sanayi üniversite işbirliğimizi de geliştirmeye devam ediyoruz. Özellikle tersanelerin ve gemi filolarına teknik ve lojistik destek sağlayan şirketlerin Tuzla ve civarında konuşlu olması, iş birliği imkanlarımızı zenginleştirmektedir.

 Gençler arasında denizcilik mesleğine olan ilgiyi değerlendirebilir misiniz? Bu ilgiyi artırmak adına ne gibi farkındalık projeleri yürütüyorsunuz? Lise düzeyindeki tanıtım faaliyetleri, burs imkanları veya öğrenci kulüpleri üzerinden gençleri nasıl teşvik ediyorsunuz?

Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca: Gençler arasında denizcilik mesleği oldukça ilgi çekici olmaya başlamıştır Özellikle Tanıtım Faaliyetleri kapsamında yapılan lise ziyaretleri gençlerin oldukça ilgisini çekmektedir. Denizcilik mesleğine olan ilgiyi yükseltmek için sene içerisinde ve yaz aylarında tercih-tanıtım tanıtım faaliyetleri yürütülmektedir. Ayrıca liselere ziyaretler yapılarak ve liseler davet edilerek bilgilendirici seminer etkinlikleri gerçekleştirilmektedir. Üniversitemizi tercih eden ve eğitim hayatına başlayan öğrencilerimiz için ise istedikleri alanda kulüp açma olanağı sağlanmaktadır. Özellikle denizcilik alanında açılan kulüpler, sene içerisinde çok sayıda faaliyet yürütmekte ve sektörden temsilcileri üniversitemizde ağırlamaktadır. Buna ek olarak denizcilik mesleği ile ilgili sektör temsilcileri ile beraber seminerler ve zirveler düzenlenmektedir. Sıralama olarak ilgili puan türlerinden ilk 30.000 diliminde olup Üniversitemizin Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği, Gemi ziyaretler yapılarak ve liseler davet edilerek bilgilendirici seminer etkinlikleri gerçekleştirilmektedir. Üniversitemizi tercih eden ve eğitim hayatına başlayan öğrencilerimiz için ise istedikleri alanda kulüp açma olanağı sağlanmaktadır. Özellikle denizcilik alanında açılan kulüpler, sene içerisinde çok sayıda faaliyet yürütmekte ve sektörden temsilcileri üniversitemizde ağırlamaktadır. Buna ek olarak denizcilik mesleği ile ilgili sektör temsilcileri ile beraber seminerler ve zirveler düzenlenmektedir. Sıralama olarak ilgili puan türlerinden ilk 30.000 diliminde olup Üniversitemizin Deniz Ulaştırma İşletme Mühendisliği, Gemi Makineleri İşletme Mühendisliği, Gemi İnşaat ve Gemi Makineleri Mühendisliği ve Denizcilik İşletmeleri Yönetimi bölümlerini tercih eden öğrencilere, normal öğrenim süresi boyunca her yıl 9 ay süreyle üniversitemiz tarafından belirlenen tutarlarda nakit burs desteği sağlanmaktadır. Ek olarak, sporcu bursu, akademik başarı bursu, kız öğrenci bursu, kardeş indirimi, gazi-şehit indirimi, Anadolu Denizcilik Meslek Lisesi ve Anadolu Denizcilik Teknik Meslek Lisesi Mezunları İndirimi, Üniversite İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Çalışan İndirimi, Deniz Ticaret Odası Üye İndirimleri mevcuttur. Ayrıca, Gençlik ve Spor Bakanlığı ile Vakıf Üniversiteleri arasında imzalanan mutabakat metni uyarınca aşağıdaki spor alanlarında son 4 yıl içerisinde başarılı olduğunu belgelendirilen milli sporcuların YKS sonucuna göre Üniversiteye yerleşmeleri halinde %100 öğrenim ücreti indirimi yapılmaktadır.

Son olarak neler eklemek istersiniz?

Piri Reis Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nafiz Arıca: Denizcilik eğitiminde lider ve saygın bir üniversite olan Piri Reis Üniversitesi olarak var gücümüzle çalışmaya devam ediyoruz. Üniversitemizin akademik ve sektörel görünürlüğünü arttırarak Piri Reis Üniversitesi marka değerini yükseltmeye devam edeceğiz. Hedefimiz, sadece denizcilik sektörü için değil, aynı zamanda dünya genelinde denizcilik eğitimi veren en iyi üniversitelerden biri olmaktır. Üniversitemiz, öğrencilerimizin meslek hayatına hazırlanacağı, toplumsal farkındalıklarını yükseltecekleri, üretken ve yetkin bireyler olmayı öğrenecekleri bir yer olacaktır. Hep birlikte bilimi rehber edinerek, ülkemize ve insanlığa hizmet eden sorumlu bireyler olacağız. Üniversitemizin akademik ve sektörel görünürlüğünü arttırarak Piri Reis Üniversitesi’nin marka değerini geliştireceğiz. Denizcilik sektörü için nitelikli insan yetiştiren üniversitemizin sadece Türkiye’nin değil dünyanın denizcilik eğitimi veren en iyi üniversitesi olmasını amaçlıyoruz